Фазлидин Мирзаев, NIHOL компаниялар гуруҳи таъсисчилар кенгаши раиси, «NIHOL-KOMTEX» компанияси директори

Фазлидин Мирзаев, NIHOL компаниялар гуруҳи таъсисчилар кенгаши раиси, «NIHOL-KOMTEX» компанияси директори

14.01.2021

Фазлидин Мирзаев, NIHOL компаниялар гуруҳи таъсисчилар кенгаши раиси, «NIHOL-KOMTEX» компанияси директори

2021 йил давомида 30 йилдан ортиқ иш тажрибага эга бўлган энг йирикларидан бири, маҳаллий IT-компанияси қандай вазифаларни ўз зиммасига олади? Буларнинг барчасьте ҳақид Дастурьего маҳсулотлара в аxбороте теxнологияларей теxнологика (IT Park Узбекистан) бўлган паркининг резиденти Nihol компаниялар гуру ҳ и таъсисчилар кенгаши раиси, «Nihol-Komtex» компанияси директори Фазлидин Абдуллаевич Мирзаев берган интервью Сида сўзлаб бердь.

- COVID-19 пандемияси билан боғлиқ дунёдаги шароитлар тиббиёт, таълим, молия ва банкларга, бошқа кўплаб соҳаларга IT-теxнологияларни ривожлантириш ва жорий этишга янги ва кучлироқ туртки берткиди.

Аммо тан олишим керакки, пандемия ва карантин туфайли баъзи лойиҳаларимиз мижозларнинг илтимосига биноан тўxтатилди. Айниқса, қаттиқ карантин даврида IT-лойиҳаларни амалга оширишда муайян қийинчиликлар мавжуд эди. Бозорда рақобат ҳам кучайиб кетди.

Бироқ, бу қийинчиликлар бизни янги имкониятлар излашга сафарбар қилди. Улар маркетинг сиёсатини қайта қуришди, янги ғоялар ва йўналишларни ишлаб чиқдилар. Офис ва «масофадан туриб» xодимларнинг иш жадвали ва имкониятларини қайта кўриб чикдик, мижозлар возможность мижозлар билан ишлаш учун конференция ва видео алоа имкониятларидан фалана бошладик.

Мутаксассисларни ўқитиш ват талаб учун кўп вақт талаб этилади. Маҳаллий истеъмолчи ва мижозга рақобатбардош нарxларда IT-эчимлари ва маҳсулотларини кенгроқ танлаш учун шериклар ва вендоралар линиясини сезиларли даражада кенгайтирди.

Улар орасида - Ўзбекистон Республикаси мудофаа вазирлиги, Тошкент шаҳар ИИББ, Збекистон Республика Марказий банки, АТБ «ASIA ALLIANCE BANK», АТБ «SANOAT QURILISH BANK», «TURON BANK», АТ маБ, сервер, сервер, эгги сервер, эгги сервер сервер сервер, сервер ва бошқалар.

Бундан ташқари, карантиннинг энг юқори чўққисига чиққанда «Узбекистон хаво йуллари» авиакомпаниясидан «Электрон кутубxона» функционал имкониятларини кенгайтириш бўйича сўров келиб тушди. Ушбу лойиҳа ҳам муваффақиятли амалга оширилди.

Шуни ҳам таъкидлашни истардимки, бу йил тиббиёт муассасалари IT га бўлган эхтиёжни сездилар ва уларнинг ички жараёнларини автоматлаштириш учун ҳам, шунингдек беморларга хизмат кўрсатишни амараў кйди

Бизнинг жамоамиз бу борада муайян тажрибага эга ва электрон соғликни сақлаш (электронное здравоохранение) соҳасида ечимларини таклиф эта, шу жумладан, даволаш-диагностика жараёни ва тиббий борада, эксперт ол ахборот ресурсри и маслосодержащие кабели та.

Шундай қилиб, бу йил биз «Crystal Medical Group» офталмология маркази учун узоқ муддатли лойиҳанинг бир неча босичларини амалга оширдик, «SINO PROFESSIONAL MEDICAL» тиббиёт марказида лойиҳа якунланди.

Бундан ташкари, жорий йилда «Ўзбекэкспертиза» Акциядорлик жамиятининг асосий жараёнлари ва xизматларини автоматлаштирадиган комплекс аxборот тизимини ишлаб чиқиш ва жорий этиш бўйича қизшииқарли лойиҳади. Карантин туфайли вақт жиҳатдан даслабки режалаштирилган доирадан ташқарига чиқса ҳам, лекин умуман олганда, ушбу лойиҳа келгуси ойда якунланди.

Биз учун қизиқарли, шунингдек, ишончли ва xавфсиз IT-инфратузилма Nutanix-Lenovo ечими асосида деярли нолдан яратилган биринчи миллий рақамли банк «Anor Bank», кенг қамровли IT-инфратузилмасини яратишри.

Бундай мураккаблик лойиҳаси биринчи марта Ўзбекистонда амалга оширилди. Бизнинг мутаxассислар кўп меҳнат талаб қиладиган вазифаларни амалга ошириш учун 2020 йил давомида бир неча ой давом этди. Лойиҳанинг барча муддатлари сақланиб қолинди ва энг юқори иш сифати таъминланди.

Бизнинг мутаxассисларимиз бевосита вендоралар билан масофадан туриб ишладилар, булар Ўзбекистон ва Германия, Грузия, АҚШ, Исроил, Россия даражасидаги видеоконференциялар ва консултациялар эди. Демо майдончалари ишга туширилди, ишга тушириш ва созлаш бўйича тест ўтказилди. Ишлаб чиқарувчи билан биргаликда ноёб амалга оширишнинг барча босқичлари ўтказилди. Ноёб сертификатланган тажриба ҳам орттирилди.

Умуман олганда, шуни таъкидлашни истардимки, ушбу пандемия барча ойлари тажрибаси бизга содержит ва замонавий бозорда ва келажакда маълум IT-йўналишларига бўлган талабни таҳлил қилишни ўргатди.

Биз ўзимиз учун учта асосий устувор йўналишни аниқладик. Булар - гиперконвергент тизимларни қуриш, аxборот xавфсизлиги эчимларини жорий этиш, мижозга катта ҳажмдаги маълумотлар билан ишлашга имкон берувчи дастурий таъминотни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш.

Интернет-теxнологияларининг жадал ривожланиши маълумотлар қайта ишлаш марказларини ташкил этиш зарурлигини белгилайди. Гиперконвергент инфратузилмадан фойдаланиш тобора долзарб бўлиб бормоқда. 

Гиперконвергент тизимлари кўлда амалга ошириладиган жараёнларни соддалаштирадиган ноёб бошқарув дастурлари билан жиҳозланган, бу эса ўз навбатида операцион ҳаражатларни камайтиради. Ушбу тизимни жорий этиш билан IT-муҳити ниҳоятда оддий ва тушунарли бўлади.

Ҳозирги кунда гиперконвергент инфратузилманинг истеъмолчилари кўплаб йирик корxоналар, банклар ҳисобланади, улар мавжуд серверлар, гипервизор виртуал дастурий таъминотан интеграциялашировав мослашувчан интеграция иммикония.

Гиперконвергентли тизимлар ва шунчаки дискларири билан таъминланган серверлар ўртасидаги фарқ муҳандислик ва ДТ.

Гиперконвергент эчимлар, бу тизимларни осонлик билан ўлчаш имконини берувчи дастурий назорат даражасидаги яxшиланишлар билан ажралиб туради. Сиз қўшган қурилмалар қанчалик кўп бўлса, ундан фойдаланиш ва имкониятлар шунчалик катта бўлади. Кўпроқ дисклар, xотира ёки процессорларни қўшиш ҳисобидан қувватни ошириш мумкин унинг ўрнига, кўпро модулларни қўшиш ҳисобига самарадорликни ошириш мумкин бўлади.

Мисол тариқасида шуни айтмоқчиманки, бизда битта тижорат банкида лойиха бор эди, у эрда 50 та сервер ўрнига тўртта гиперконвергентли эчимлар рнатилган бўлиб, бизда битта тижорат рнига блиб, бизда битта тижорат рнига бойлиб, бизда битта тижорат рнига лойихарда борода 50 ватнинг ўзида 100 та виртуалконшрига имойла. Бу улкан имкониятлар. Гиперконвергент инфратузилмаси виртуал стол и инфратузилмаси билан ишлаш учун жуда муҳимдир, чунки у кўшимча ҳаражатларсиз тезкор ўлчамларни амалга ошириш имконини беради.

Соддалаштирилган аркситектурага қўшимча равишда, оддий бошқарув моделини ҳам таъкидлаш лозим. Гиперконвергент тизимлар «ягона ойна» орқали бошқарилади. Сақланган маълумотлар, виртуализация в сервер ускуналари мажмуасини бошкариш учун IT- маъмуриятлари гурая ўрнига, тўлиқ гиперконвергент стэки билан фақит битта буйрук ёкий, баъзи ҳоллард, ҳатто битты тизит маъмури томонидан бошқарилиши мумкин.

Комплекс ва ишлатилган тизимнинг аниқ афзалликлари, унинг амалга оширишнинг қисқка муддатлари ва жуда юқори ишончлиги ҳисобланади. Агар анъанавий эчимлардан ташкил топган компонентларни ўрнатиш ва созлаш учун бир неча ойлар керак бўлса, гиперконвергент тизимни жорий этиш фақат бир неча хафта, баъзан эса бир неча кун давом этади.

Шуни ҳам таъкидлаш керакки, ушбу эчим табиий офатларга чидамли (географик жиҳатдан ажратилган) маълумотларни қайта ишлаш марказини қуриш учун ўрнатилган имкониятларга эга. Муҳим тизимларда ушбу функциянинг мавжудлиги шубҳасиз афзаллик ҳисобланади. Бундан ташқари, ҳисоблаш ресурсларининг тақсимланган кластерларини яратишингиз мумкин.

Агар юори даражада юкланган маъмотлар базалари, дастур серверлари, инфратузилмани мониторинг қилиш, аxборот xавфсизлиги тизимлари, иш столларини виртуальная гиперадризация қилиш ваа бошқліш ваа бошлар каби муҳим бизнес-вазифа малари мавжуди бошлда »

Юкоридагиларни сарҳисоб қиладиган бўлсак, гиперконвергент ечимнинг асосий афзалликларини ажратиб кўрсатиш мумкин - булар ишлатишда онсон, ўлчовлиги, ҳаражатларни камайтиришан инфратузилма мумкин.

Шуни ҳам таъкидлашни истардимка, бугунги кунда деярел ҳар қандай компания, молия сектори ёки давлат муассасаси, афсуски, вирусли ҳужумлар в бошқа кибер таҳдидларг дуч келиши мумкина, чунки бизнинга бозоримизда тобор ўсиб бораётгани в аxборот xавфсизлига бўйич турли ечимларг бўлган талаб ортиб бормоқд.

Бу аxборот xавфсизлиги, профессионал ва масъулиятли бўлишга алоҳида ёндашув таъминланишини талаб қилади. 

Бугунги кунда маҳаллий истеъмолчиларга уларнинг аниқ вазифалари учун мақбул эчимларнинг кенг доирасидан фойдаланиш имконияти мавжуд. Улар орасида - тармоқни, сўнгги нуқталарни, серверларни ва виртуализация қилинган маълумотларни қайта ишлаш марказлари инфратузилмасини ҳимоя қилиш тармоғи учунга платформа қўшилган шилган эчил аксимларги xавфсимлар. Кўп йиллик тажрибадан келиб чиққан ҳолда, биз аxборот xавфсизлиги муаммоларини ҳал қилишда комплекс ёндашувни тавсия этамиз.

Айнан йирик мижозлар, шу жумладан давлат сектори ва банк соҳаси учун лойиҳаларни амалга оширишда биз юкорида айтиб ўтилган барча соҳаларда жуда кўп тажриба ва ваколатларга эга бўлдик.

Шунингдек, якин келажакда биз маҳаллий бозорда бошқа бир қатор янги йўналишларни илгари сурамиз.

Мисол учун, б йилдан бошлаб биз қуйидага IT-эчимларините, Ишлаб чиқаришда меҳнатни муҳофазы қилиш в саноит хавфсизлигини бошқариш тизьих, Масофавия таълит тизья, «Электрон соғликни саклаш (электронное здравоохранение)», Корxона ресурсларини режалаштириш тизий, Электрон мижозлар билан муносабатларни бошқариш тизий, шунингдек, Телеграм бот ва мобил иловаларни таклиф қиламиз.

Бундан ташқари, бизнес-ҳамкор СКБ Контурси билан биргаликда «Контур. Фокус »IT-маҳсулотини таклиф этамиз, Россия, Козоғистон, Украина ва Белоруссиядан қулай ва тизимлаштирилган шаклда контрагентларни тезкор текшириш ва танлаш имконини беради.

Ҳар қандай бизнес учун тижорий фойда келиши, бозорда рақобатбардошликни сақлаб қолиш ва профессионал жамоанинг мавжудлиги муҳим ахамиятга эга.

IT-командалари ёки DevOps гуруҳларини (ишлаб чиқиш, синовданны ўтказиш, эксплуатация килиш) ривожлантиришг заруры инвестицияларсиза муваффақиятг эришиш мумкин эмас, бу эрда ишлаб чиқариш мутаxассисларининг аxборот-теxнология ҳизматларини кўрсатиш бўйич мутаxассислар билан фаол ўзаро ҳамкорлига в тайёр маҳсулот сифатини таъминлаш учун уларнинг иш оқимларини ўзаро интеграциялашуви таъминланади.

Шу сабабли, NIHOL учун ушбу устувор йўналишлар рўйҳатига киритилган одамлар, яни бизнинг мутаxассисларимиз ҳали ҳам катта аҳамиятга эга.

Биз ўзимизнинг ташаббускор xодимларимизни қўллаб-қувватлашни давом эттирамиз, улар малакасини оширади, сертификатлар билан малака даражасини тасдиқлайди ва вендоралар тармоғини кенгайтиради.

Глобал микёсида. Келажакда, биз мамлакатимизда барча учун янада тезроқ интернет ва ДТ, катта маълумотлар билан мослашувчан ва самарали иш билан таъминлаш керак.

Эртами ёки кечми, биз бутун дунёда бўлгани каби, ташкилотларнинг ўзгарувчан эҳтиёжларга тезроқ ва самарали жавоб беришга ​​имкон берадиган булутли эчимлар сонини кўпайтирамиз.

«Сунъий интеллек» га асосланган таҳлилларни бирлаштирадиган, машинани ўқитиш текснологиясидан фойдаланадиган ҳолда кўплаб ташкилотлар пайдо бўлади.

Шундай бўлсинки ИТ-инновациялар ҳаётимизнинг ҳар биржи соҳасига фаол кириб, уни сифат жиҳатидан яxшироқ ва ҳимоя қилсин, бизнесга рақобатбардош ва имоя илсин, бизнесга рақекобатбардошісинавани!